Linia Katowice – granica państwa. Spółka CPK współpracuje z gminami

Należy podkreślić, że spółka CPK utrzymuje stały kontakt z mieszkańcami w szczególności właścicielami nieruchomości leżących w obszarze planowanego przebiegu linii Kolei Dużych Prędkości Katowice – Ostrawa na odc. Katowice – granica państwa, przedstawiając im na bieżąco stan prac i proponowane rozwiązania projektowe. 
 
Rozmowy samorządowców i przedstawicieli spółki CPK

Celem spotkania było wysłuchanie propozycji władz samorządowych, które postulują rezygnację z budowy linii KDP Katowice – granica państwa przez obszar tych trzech gmin w przyjętym w marcu 2023 roku wariancie inwestorskim - najlepszym pod kątem środowiskowym, społecznym, ekonomicznym i technicznym. W zamian proponują realizację na swoim obszarze inwestycji Kolei+ z modernizacją istniejącej linii kolejowej 140.

Przyjęcie postulowanego przez gminy rozwiązania oznaczałoby de facto rezygnację z KDP w tym regionie województwa śląskiego. Nie dotyczy ono jedynie zmiany przebiegu linii na krótkim odcinku, ale uderza w przyjęte pod auspicjami Ministerstwa Infrastruktury założenia porozumienia z 14 marca br. Wprowadziło ono podział zadań przy budowie linii Katowice – granica państwa tak, by nie dublować inwestycji planowanych przez PKP PLK i CPK.

Porozumienie spółek wdrożyło rozdział inwestycyjny: za północną część połączenia odpowiadały będą PKP PLK, realizując na tym obszarze planowane trasowanie linii z programu Kolei +, a południową część wybuduje CPK w standardzie KDP, przy czym obie inwestycje spotkają się na południe od Mikołowa.

Planowana linia jest istotnym elementem Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T) i ma kluczowe znaczenie dla rozwoju węzła kolejowego w Katowicach oraz całego województwa śląskiego. Powstanie tego połączenia nie tylko znacząco skróci czasy przejazdu pomiędzy miastami regionu m.in. Katowicami, Rybnikiem, Żorami, Wodzisławiem Śląskim i Jastrzębiem Zdrojem (to miasto pozbawione dziś dostępu do kolei), ale także umożliwi uruchomienie szybkich relacji międzynarodowych z Pragą, Wiedniem, Bratysławą i Budapesztem. 

Spółka CPK jest w trakcie uzyskiwania decyzji środowiskowej dla wariantu inwestorskiego

Kolejnym z poruszanych tematów była budowa linii na terenie gminy Czerwionka–Leszczyny. Proponowane dotychczas przez władze samorządowe rozwiązania przebiegu linii kolejowej zdecydowanie bardziej ingerowały w obszar Pojezierza Palowickiego niż wariant przyjęty przez spółkę. Wypracowany wariant inwestorski dla linii Katowice – granica państwa przechodzi przez niego jedynie w małym fragmencie.

Na całym obszarze analizowanych w toku prac studialnych wariantów przebiegu linii kolejowej Katowice – granica państwa, prowadzona była całoroczna inwentaryzacja przyrodnicza. Specjaliści ornitolodzy, chiropterolodzy, entomolodzy, teriolodzy, herpetolodzy, ichtiolodzy i botanicy analizowali, czy przebieg linii nie ma wpływu na gatunki i siedliska cennych przyrodniczo okazów fauny i flory. Całość ich prac i obserwacji została zawarta w raporcie środowiskowym, który spółka CPK złożyła do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Katowicach w listopadzie 2024 r.

W tej chwili spółka jest w trakcie uzyskiwania dla linii decyzji środowiskowej. W ramach procedowania wniosku o wydanie decyzji przez RDOŚ w Katowicach mieszkańcy będą mieli okazję zapoznać się z raportem środowiskowym i zgłosić swoje uwagi do wariantu inwestorskiego. To standardowy etap konsultacji społecznych prowadzonych w trakcie uzyskiwania decyzji środowiskowej dla inwestycji.

Proponowany wariant inwestorski na terenie gminy omija większe skupiska ludności i samo miasto. Jeśli chodzi o liczbę ewentualnych wyburzeń, to w przypadku całej gminy Czerwionka-Leszczyny mówimy o maksymalnie 8-9, w tym 4-5 domach w Palowicach. Ostatecznie obszar inwestycji, a co za tym idzie, liczba wyburzeń może być mniejsza, co będzie możliwe do doprecyzowania na etapie projektu budowlanego.

Trzeba jasno podkreślić, że rezygnacja z projektu budowy linii Katowice – granica państwa oznaczałaby pozbawienie dostępu do szybkich połączeń około 132 tys. mieszkańców Rybnika, 62 tys. mieszkańców Żor, 83 tys. mieszkańców Jastrzębia-Zdroju i 45 tys. mieszkańców Wodzisławia Śląskiego. W całym subregionie zachodnim województwa śląskiego mieszka 643 tys. osób, które będą mogły skorzystać z nowej linii KDP.

Warto odnotować, że planowana infrastruktura dla linii Katowice – granica państwa na całym przebiegu nie będzie przeznaczona jedynie dla KDP, gdyż obsługiwała będzie również ruch regionalny. Wzdłuż jej przebiegu w największych miastach powstaną nowe stacje a w mniejszych ośrodkach przystanki kolejowe jak m.in. w Mszanie. Podobne rozwiązanie zostało przyjęte w okolicach Palowic, gdzie około 1,5 km od centrum wsi powstanie przystanek kolejowy, z którego mieszkańcy będą mogli korzystać w codziennych dojazdach do szkoły i pracy. Będą się tam zatrzymywały pociągi regionalne.
 
Jak przebiegał proces wyłonienia wariantu inwestorskiego linii Katowice – granica państwa

Spółka jest otwarta na dialog, który wciąż prowadzi zarówno z samorządami, jak i poszczególnymi mieszkańcami, informując o postępach w realizacji, czy kolejnych etapach inwestycji. Trzeba mieć jednak świadomość, że ewentualne znaczące zmiany w wypracowanym również poprzez wielomiesięczne konsultacje społeczne wariancie inwestorskim dla tej linii, oznaczają zmarnowanie pięciu lat pracy planistycznej i środków finansowych, które już zostały wydatkowane na prace przy projekcie. Wiązałoby się to również z koniecznością ponownego rozpoczęcia całego procesu inwestycyjnego, prac studialnych, badań środowiskowych i konsultacji społecznych, a także uzyskiwania zgód administracyjnych.

Przypomnijmy, że od lutego 2020 r.  przedstawiciele spółki CPK zorganizowali niemal 100 spotkań z mieszkańcami i samorządowcami z obszaru planowanej inwestycji. Odbyły się one na terenie 15 gmin, przez które przebiegały warianty linii kolejowych: Katowice, Mikołów, Tychy, Łaziska Górne, Wyry, Czerwionka-Leszczyny, Rybnik, Orzesze, Żory, Świerklany, Mszana, Wodzisław Śląski, Jastrzębie-Zdrój, Gorzyce i Godów. W sumie zebranych zostało ponad 7 tys. uwag i opinii. Duża część z nich, jak również liczne postulaty mieszkańców i samorządowców, spływające na bieżąco do proponowanych rozwiązań przedprojektowych, zostały uwzględnione w ostatecznie wybranym wariancie inwestorskim, ogłoszonym w marcu 2023 roku.

Celem spółki CPK jest realizacja inwestycji przy jak najmniejszej ingerencji w obszary zabudowane i cenne przyrodniczo na terenach, przez które planowany jest przebieg linii kolejowej Katowice – granica państwa. Stąd właśnie wypracowane we współpracy z Ministerstwem Infrastruktury porozumienie z 14 marca br., kończące dublowanie planowanych inwestycji spółek PKP PLK i CPK, które ogranicza rozmiar inwestycji kolejowych w regionie, a tym samym zmniejsza liczbę niezbędnych do przejęcia nieruchomości czy skalę ingerencji w środowisko naturalne. Przyjęte w porozumieniu rozwiązania infrastrukturalne dla linii kolejowej Katowice – granica państwa, przyniosą mieszkańcom województwa śląskiego szybkie, komfortowe i nowoczesne połączenia kolejowe, przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko i społeczności lokalne żyjące właśnie w takich miejscowościach jak Orzesze, Łaziska Górne czy Czerwionka – Leszczyny.

Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców, szczególnie tych, których nieruchomości mogą być niezbędne do realizacji inwestycji, spółka CPK zapowiedziała uruchomienie również przy budowie linii Katowice – granica państwa Kolejowego Programu Dobrowolnych Nabyć (PDN). Program ten jest już z powodzeniem realizowany przy budowie linii KDP Warszawa – Łódź. Zakłada wykupy nieruchomości na korzystnych warunkach, uwzględniających pełną wartość odtworzeniową budynków bez amortyzacji lub bonus 20% i 40% do oszacowanej przez niezależnych rzeczoznawców majątkowych w operatach szacunkowych wartościach wykupu dla odpowiednio: nieruchomości niezabudowanych i budynków mieszkalnych.

Jednocześnie w toku prowadzonych prac koncepcyjnych i projektowych spółka CPK cały czas koncentruje się na ograniczeniu zajętości przestrzeni inwestycji, co powinno przełożyć się na znaczne ograniczenie liczby nieruchomości do przejęcia, na których powstanie linia kolejowa.

Reasumując, linia kolejowa Katowice – granica państwa, z uwagi na ogromne znaczenie transportowe zarówno w kontekście usprawniania komunikacyjnego zachodniej części województwa śląskiego, jak i połączeń międzynarodowych w ramach europejskiego korytarza transportowego Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie, powinna powstać. Zgodnie z ustaleniami ze spotkania, samorządowcy z Orzesza, Łazisk Górnych i Czerwionki – Leszczyn prześlą do spółki CPK propozycje korekt przebiegu linii kolejowej między Mikołowem a Palowicami oraz proponowanych rozwiązań na terenie samej wsi Palowice. Zostaną one poddane analizom i uzgodnieniom pomiędzy spółkami CPK i PKP PLK oraz Ministerstwem Infrastruktury.